Śruba to gwintowany element łączący różne przedmioty. Jej działanie opiera się na ściskaniu poszczególnych komponentów konstrukcji. Tego rodzaju akcesoria znajdują bardzo szerokie zastosowanie. Znajdziemy je zarówno w dużych, masywnych maszynach, jak i drobnym, precyzyjnym sprzęcie elektronicznym. Jakie są ich główne rodzaje oraz do czego służą?

Śruba, czyli element łączny

Służą do łączenia poszczególnych części maszyn oraz urządzeń codziennego użytku. Są używane w branży budowlanej, a także konstrukcyjnej. Wykorzystuje się je w fabrykach oraz branży usługowej. Z powodzeniem łączą elementy metalowe, drewniane, z tworzyw sztucznych a także innych surowców. Standardowa śruba składa się z łba, trzpienia i zakończenia. Do jej zastosowania niezbędne będą zwykle także odpowiednie nakrętki oraz podkładki.

Śruby: rodzaje, klasyfikacja

Śruby występują w wielu różnych odsłonach. Różnią się rozmiarem, w tym długością i średnicą, kształtem poszczególnych elementów oraz rodzajem gwintów i zakończenia. Wszystko zależy od tego, jakie jest zastosowanie śruby. Rodzaje tego typu produktów możemy podzielić według różnych kryteriów, m.in. ze względu na budowę oraz klasę wytrzymałości. Poszczególne grupy śrub zostały sklasyfikowane według zasad przyjętych przez Polski Instytut Normalizacyjny (polska norma PN), Niemiecki Instytut Normalizacyjny (DIN) oraz Międzynarodową Organizację Normalizacyjną. Śruby wyprodukowane zgodnie z określonymi normami będą posiadały odpowiednie oznaczenia, np. DIN 931 10.9 M8X45 OC. Na ich podstawie możemy odczytać kształt łba, długość i średnicę trzpienia oraz rodzaj gwintu.

Łeb śruby – rodzaje i zastosowanie

Podstawowym kryterium podziału śrub jest kształt łba. Najczęściej spotykanym rodzajem jest śruba z łbem sześciokątnym, która znajduje zastosowanie przede wszystkim w budowie maszyn. Śruba z łbem sześciokątnym to wytrzymały element, dlatego świetnie sprawdza się w konstrukcjach narażonych na duże obciążenia. Montażu elementów łącznych z gniazdem sześciokątnym niezbędny jest klucz płaski lub nasadowy w odpowiednim rozmiarze.

Wśród innych rodzajów śrub wyróżniamy śruby motylkowe lub skrzydełkowe, które często montowane są w konstrukcjach wymagających regulacji. Motylkowy kształt umożliwia ręczne przykręcenie i odkręcenie elementu bez użycia dodatkowych narzędzi. Śruby z łbem stożkowym stosowane są na przykład w meblarstwie. Umożliwiają całkowite wkręcenie łba w element konstrukcyjny, dzięki czemu nie wystaje on ponad mocowaną płaszczyznę. Elementy z łbem stożkowym zwykle wyposażone są też w gniazdo umożliwiające wkręcenie go przy użyciu śrubokręta. Tego rodzaju rozwiązania spotykamy też w elementach z gniazdem sześciokątnym

Wśród różnego rodzaju łbów warto również wymieć śruby z łbem czworokątnym lub trójkątnym, a także śruby z uchem i śruby oczkowe, które są stosowane do zaczepiania różnego rodzaju lin. Śruby z łbem walcowym oraz grzybkowym, które najczęściej wkręca się za pomocą kluczy imbusowych, znajdują zastosowanie zwłaszcza w specjalistycznych konstrukcjach, np. w sprzęcie elektronicznym. Specyficznym rodzajem śrub są elementy montażowe pozbawione łba, które często stosowane są w budownictwie.

Trzpień i zakończenie

Przy wyborze śruby warto też zwrócić uwagę na typ trzpienia. Te elementy śruby mogą mieć różną średnicę oraz długość, które będą zależeć od grubości mocowanych części konstrukcyjnych, a także obciążeń, którym zostaną on poddane. Trzpień śruby wyposażony jest w gwint, który może znajdować się na jego całej długości lub jej części. Średnica trzpienia może być równa średnicy gwintu, tylko do niego zbliżona lub pasowana. Trzpienie pasowane to takie, których średnica jest niema identyczna ze średnicą otworu. Luz między łączonymi elementami jest minimalny, co zapewnia wysoką wytrzymałość na obciążenia oraz bezpieczeństwo łączenia.

Zdjęcie to znaleźć można w ofercie hurtowni śrub w Krakowie - Śrubonit.

Klasyfikując rodzaje śrub, trzeba też zwrócić uwagę na ich zakończenie. Najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem są zakończenia tępe, czyli płaskie, ale spotykamy też zakończenia soczewkowe (wypukłe), ścięte, stożkowe i wgłębione. Śruby mogą też być zakończone czopem, czyli wąskim elementem przedłużającym trzpień, który ułatwia jego prowadzenie. Wśród tego rodzaju rozwiązań wyróżniamy czopy płaskie, soczewkowe oraz walcowe. Niektóre z nich wyposażone są w otwory na zawleczki.

Wytrzymałość, materiał oraz metoda produkcji

Śruby różnię się też wytrzymałością. Ten parametr zależny jest przede wszystkim od rodzaju surowca użytego do produkcji oraz jakości wykonania. Wytrzymałość określona jest klasą twardości, która obejmuje 10 poziomów. Im twardsza śruba tym jest bardziej wytrzymała. Należy jednak pamiętać że staje się też bardziej krucha.

W produkcji śrub korzysta się z różnych technologii. Wszystko zależy od ich przeznaczenia. Tego typu komponenty powstają zwykle w wyniku obróbki plastycznej na zimno lub na gorąco a także obróbki wiórowej lub plastyczno-wiórowej. Do produkcji wykorzystuje się stal węglową, stal nierdzewną a także stal kwasoodporną. Elementy montażowe o największej wytrzymałości są dodatkowo hartowane w obróbce cieplnej.